Κατάληψη της ΕΕ από το τραπεζικό λόμπι

Έρευνα του Corporate Europe Observatory ρίχνει φως στο δίκτυο δια­πλοκής που στήθηκε τα τελευταία χρόνια στις Βρυξέλλες.

 Eδώ και μερικούς μήνες μια νέα άτυπη οδηγία φαίνεται πως κατατρύχει  τους εικονολήπτες και τους υπεύθυνους δημοσίων σχέσεων της ΕΕ: Ό,τι κι αν κάνετε, μην δείχνετε τη Μέρκελ και τον Σαρκοζί να συνομιλούν με τους εκπροσώπους του τραπεζικού λόμπι. Από τον Ιούλιο του 2011, όταν ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, οι εικόνες από τα παραλειπόμενα των ευρωπαϊκών Συνόδων δίνονται πλέον με το σταγονόμετρο και σχεδόν ποτέ δεν παρουσιάζουν το βρόμικο –αλλά κοινό– μυστικό της ΕΕ: Ότι τα λόμπι των τραπεζών και του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα συμμετέχουν πλέον στις συνομιλίες των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλοντας τις θέσεις τους στους εκλεγμένους αντιπροσώπους των λαών της Ευρώπης.


Πρόσφατη έρευνα του CorporateEuropeObservatory (Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών), μιας οργάνωσης που παρακολουθεί εδώ και χρόνια τη δράση των λόμπι στην Ευρώπη, ρίχνει φως στο τεράστιο δίκτυο δια­πλοκής που στήθηκε τα τελευταία χρόνια στις Βρυξέλλες.

Στην «καρδιά» της τραπεζικής εισβολής βρίσκεται το περίφημο Διε­θνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF). To «υπερόπλο» των τραπεζιτών δημιουργήθηκε το 1983 για να εκπροσωπήσει τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του πλανήτη απέναντι σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως το Μεξικό, που βυθίζονταν σε κρίσεις δημόσιου χρέους. Ακόμη και οι πιο σκληροί επικριτές του, όμως, που το χαρακτήριζαν όργανο νεοαποικιοκρατικής πολιτικής, δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι δύο δεκαετίες αργότερα θα εισέβαλε στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Οι δημοσιογράφοι που καλύπτουν ευρωπαϊκά θέματα στις Βρυξέλλες παρακολουθούν εμβρόντητοι, εδώ και μήνες, τα στελέχη του IIFνα προσέρχονται στις συνομιλίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μαζί με αρχηγούς κρατών. Ενώ, όμως, αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι λομπίστες των τραπεζών συνομιλούν πλέον απευθείας με πρωθυπουργούς, προέδρους και καγκελαρίους, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιχειρεί ακόμη και σήμερα να αποκρύψει το μέγεθος αυτής της διαπλοκής. Πριν από μερικές εβδομάδες το Παρατηρητήριο για την Ευρώπη των Πολυεθνικών ζήτησε επισήμως από το Συμβούλιο να δει τα πρακτικά των συναντήσεων των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης με το IIF. Στην απάντησή του, το Συμβούλιο ανέφερε ότι το IIF συναντήθηκε μόνο με την ελληνική κυβέρνηση. Όπως, όμως, εξηγεί στα «Επίκαιρα» ο ερευνητής του CEO Γιώργος Βασσάλος, «το ίδιο το λόμπι των τραπεζών σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι τρεις εκπρόσωποί του (ο Γιόζεφ Άκερμαν, ο Τσαρλς Νταλάρα και ο Μπόντουαν Προτ) είχαν την ημέρα της Συνόδου πολλές συναντήσεις με εκπροσώπους της ΕΕ. Στις 26 Οκτωβρίου, μάλιστα», συνεχίζει ο κ. Βασσάλος, «οι αρχηγοί κρατών κάλεσαν τα μεσάνυχτα τον Τσαρλς Νταλάρα στη Σύνοδο προκειμένου να ξεμπλοκάρει τις συνομιλίες».

Στην ερώτησή μας εάν οι εκπρόσωποι του IIF προσπαθούν να επιβάλουν τις θέσεις τους στους Ευρωπαίους ηγέτες, ο ερευνητής του CEOδεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για τις σχέσεις εξουσίας που κυριαρχούν πλέον στο εσωτερικό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: «Δεν θα χρησιμοποιούσα το ρήμα “επιβάλλω”, γιατί αυτό θα σήμαινε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θέλουν να το κάνουν... Στην ουσία, αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι κυβερνήσεις καλούν τις τράπεζες να τους πουν τι να κάνουν». Το χαρακτηριστικότερο, ίσως, παράδειγμα αυτής της σχέσης υποτέλειας ήταν οι διαπραγματεύσεις του Ιουλίου για το «κούρεμα», όπου οι ηγέτες αποφάσισαν το 21% που πρότειναν τότε οι τράπεζες και όχι το 50% που ζητούσε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Το ποσοστό τελικά μεταβλήθηκε μόνο όταν το αποφάσισαν οι ίδιες οι τράπεζες.

Η άλωση του Ευρωκοινοβουλίου

Οι παρεμβάσεις, όμως, του IIF, όπως και άλλων λόμπι του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δεν περιορίζονται στους αρχηγούς κρατών της ΕΕ. Ένα τεράστιο δίκτυο από «λομπίστες» παρεμβαίνει καθημερινά και στο έργο των ευρωβουλευτών, τους οποίους βομβαρδίζει με τόνους από ενημερωτικό υλικό και προτάσεις για την «ορθότερη» λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Στόχος είναι συνήθως να απαλειφθούν ρυθμίσεις που περιορίζουν την κερδοσκοπία στις αγορές. Όπως αποδείχτηκε πρόσφατα, μάλιστα, αρκετοί ευρωβουλευτές προωθούν αυτές τις προτάσεις λέξη προς λέξη, χωρίς να μπουν καν στον κόπο να τις επαναδιατυπώσουν. Το γερμανικό ηλεκτρονικό δίκτυο WDRTVεντόπισε δυο τέτοια περιστατικά που αφορούσαν στο χριστιανοδημοκράτη ευρωβουλευτή Μπούρκ­χαρντ Μπαλζ και στον Μάρκους Φέρμπερ της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU). Και οι δυο κατέθεσαν προτάσεις σχετικά με τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος και την κερδοσκοπία στις χρηματιστηριακές αγορές, οι οποίες περιλαμβάνονταν σε έγγραφα τραπεζικών λόμπι με σχεδόν πανομοιότυπη δια­τύπωση. Όταν, μάλιστα, οι δημοσιογράφοι παρουσίασαν τα σχετικά έγγραφα, ο Μάρκους Φέρμπερ ισχυρίστηκε ότι δεν αντέγραψε αυτός τα κείμενα του λόμπι, αλλά ότι... του έκλεψαν τις ιδέες – παρά το γεγονός ότι η δική του πρόταση προς το Ευρωκοινοβούλιο παρουσιάστηκε ένα μήνα μετά τη σχετική εισήγηση του λόμπι των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων...

H Δημοκρατία σε διατραπεζικό deal

Η εισβολή των τραπεζικών λόμπι στην ΕΕ θα αποτελούσε από μόνη της μια άμεση απειλή για τη Δημοκρατία και τα δικαιώματα των πολιτών, καθώς υποσκάπτει τη δυνατότητα των περιφερειακών χωρών να προωθήσουν τις θέσεις τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κατάσταση, όμως, επιδεινώθηκε τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ίδιες οι κυβερνήσεις παρέδωσαν στις τράπεζες ορισμένα από τα σημαντικότερα πόστα του κρατικού μηχανισμού. Ο Γιώργος Βασσάλος χαρακτηρίζει «σκανδαλώδη ιστορία» το γεγονός ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου διόρισε σε θέσεις κομβικές για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους πρόσωπα που είχαν προηγούμενη επαγγελματική σχέση με την Goldman Sachs, με κάποιες περιπτώσεις να προκαλούν σάλο στον ευρωπαϊκό Τύπο, όταν η εφημερίδα Monde και αργότερα και ο βρετανικός Independent αποκάλυψαν το ευρύ δίκτυο πρώην και νυν υπαλλήλων της εν λόγω εταιρείας που καταλάμβαναν υψηλά αξιώματα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σχολιάζοντας αυτή την κατάσταση στο ντοκιμαντέρ «Debtocracy», ο διάσημος ερευνητής της Libération Ζαν Κατρμέρ σημείωνε ότι «είναι σαν να προσλάβεις έναν κλέφτη να φυλάει το σπίτι σου. Θα σου πουν», συμπλήρωνε ο Γάλλος δημοσιογράφος, «ότι ξέρει τους άλλους κλέφτες κι έτσι μπορεί να σε προστατεύσει καλύτερα. Υπάρχει, όμως, η πιθανότητα μια μέρα που θα φύγεις να κλέψει τα πάντα».

Πολύ λιγότερη δημοσιότητα έχουν λάβει άλλες περιπτώσεις παραγόντων που στην παρούσα φάση μεταπήδησαν από τη θέση του οικονομικού συμβούλου τραπεζών μελών του IIF σε θέσεις κυβερνητικών συμβούλων με δυνατότητα επηρεασμού –λόγω της ιδιό­τητάς τους ως συμβούλων– των πολιτικών αποφάσεων σε υψηλό επίπεδο. Ο Γιώργος Βασσάλος συμπληρώνει ότι αυτοί οι άνθρωποι «πιθανότατα θα επιστρέψουν στη θέση τους όταν η κυβέρνηση Παπαδήμου ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση του PSI».

Για τους παροικούντες τη χρηματοπιστωτική αγορά η επιλογή τέτοιων στελεχών αποτελεί την καλύτερη δυνατή, αφού γνωρίζουν άριστα τη λειτουργία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Ο ερευνητής του CEO, όμως, έχει διαφορετική γνώμη: «Τα μέλη του IIF βρίσκονται στην άλλη πλευρά», μας εξηγεί ο κ. Βασσάλος, «οπότε ο ρόλος τους είναι εξαιρετικά θολός. Δεν ξέρουμε εάν εκπροσωπούν τα συμφέροντα της πλειοψηφίας των Ελλήνων ή τα συμφέροντα των τραπεζών».

Ακόμη, πάντως, κι αν κάποιος απορρίψει τις ανησυχίες που εκφράζουν οργανώσεις όπως το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών, είναι προφανές ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει οριστικά στην Ευρώπη. Ειδικά, μάλιστα, σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα το λόμπι των τραπεζών δεν διαπραγματεύεται πλέον με εκλεγμένους πολιτικούς, αλλά με πρώην και νυν στελέχη τραπεζών. Η διαπραγμάτευση του PSI, λοιπόν, αλλά και τόσων άλλων συμφωνιών, που καθορίζουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών, θυμίζει περισσότερο «διατραπεζικό deal», παρά άσκηση εθνικής πολιτικής... 

Πηγή